Informatiemanagementprocessen zijn in meerdere referentiemodellen beschreven. In onderstaande figuur is het negenvlaksmodel afbeeld, zoals ontwikkeld door Rik Maes et al.
Het model onderscheidt drie besturingsdomeinen:
- Bedrijfsvoering (Bedrijfsdomein) - In dit domein bevindt zich de reguliere bedrijfsvoering met al haar facetten, zoals mensen, middelen, processen etc.
- Informatie & communicatie voorziening (Informatie domein) - In dit domein gaat het specifiek om informatie als ondersteunend middel voor het bedrijfsdomein. Hier wordt de vraag naar informatievoorziening vanuit het bedrijfsdomein vertaald in een vraag naar ICT (technologie).
- Informatie & communicatie technologie (ICT-domein) - In dit domein gaat het specifiek om de ontwikkeling en exploitatie van ICT(technologie).
Op de verticale as zien we de besturingsniveaus zoals we die kennen uit het besturingsframe: strategisch (richten), tactisch (inrichten) en operationeel (verrichten). Dit model is afgeleid van het Strategic Alignment-model van Henderson en Venkatraman (IBM, 1993) dat we hier bespreken.
Wanneer we het negenvlaksmodel wat algemener beschouwen, zien we dat het een gecomprimeerde versie is van het besturingsframe. Het model plaatst de vraag naar het middel informatievoorziening centraal. De aanbodkant bevind zich in de rechterkolom. Alle overige aspecten zoals resultaten, mensen en middelen (exclusief informatie) zijn in de linkerkolom afgebeeld. Op dezelfde wijze kunnen we ook ‘modellen’ maken voor facilitaire voorzieningen.
Het negenvlaksmodel is geen procesmodel, noch wetenschappelijk onderbouwd. Het is vooral een handig model om over processen, functies en rollen van ICT en informatiemanagement binnen een organisatie te praten.
Het negenvlaksmodel is minder geschikt om nieuwe ontwikkelingen zoals ICT-regie en uitbesteding te duiden. Daarvoor dienen we ook -in termen van het besturingsframe- de ketenaspecten mee te nemen.
Door de toenemende verwevenheid van ICT en bedrijfsvoering zullen de organisatie eenheden een steeds prominentere rol claimen in de besturing. Informatiemanagement steeds belangrijker en daarom ingebed in de organisatie eenheden. Aan de andere kan zal ICT steeds meer uitbesteed worden aan externe service providers. We zien deze trends weergegeven in het onderstaande IS Lite model van Gartner.
Dit stelt organisaties voor een grote uitdaging omdat zowel informatiemanagement “het managen van de vraag” als uitbesteding “het managen van de levering” een steeds hoger niveau van professionaliteit vragen, terwijl de uitvoering steeds meer binnen de reguliere operatie moet worden aangestuurd.
Om hieraan tegemoet te komen worden ICT-service organisaties een Demand-Supply Organisatie (DSO) ingericht met een centrale ICT-regie functie die alle processen op strategisch en tactisch niveau coördineert. De besturingskant van Informatiemanagement evolueert daarmee in grotere organisaties naar ICT-regie (ICT-governance) en integreert ook de Enterprise Architectuur functie (ICTRA). Bedrijfsstrategie, Informatiestrategie én ICT-strategie worden in de strategische besturingsprocessen van de organisatie geïntegreerd.
Deze ontwikkeling heeft ook invloed op de belangrijkste ICT-rollen zoals weergegeven in onderstaande figuur.
We zullen dit onderwerp verder uitwerken in
Informatie, Internet en ICT (verwacht eind 2010)
van The Art of Management
