Van alle uitdagingen waarmee managers te maken krijgen is het motiveren van medewerkers psychologisch waarschijnlijk de meest complexe. Het vereist inzicht in de drijfveren van mensen en het vermogen om een omgeving te scheppen waarin die drijfveren tot hun recht komen.
Motivatie is energie die zich richt op het tot stand brengen van dingen.
Het
woord is afgeleid van het Latijnse movere: in beweging
brengen. Motivatie zorgt ervoor dat iemand wordt aangezet
tot actie.
Motivatie en
competenties vormen
een cruciaal koppel bij het managen van mensen. Competenties
en vaardigheden zorgen ervoor dat mensen zich kunnen
inzetten voor de organisatie: motivatie dat ze het ook
willen. Beide elementen zijn de basis van de klassieke
Will-Skill matrix zoals we die
elders hebben besproken.
'For every problem there is a theory, that is simple,
elegant and wrong'. Een citaat dat zeer van toepassing is op
de theorievorming van rondom motivatie.
In vrijwel elk
populair managementboek worden de theorieën van Maslow
(behoeftenhiërarchie) en Herzberg (satisfiers,
dissatisfiers) uitgebreid besproken. Ook in de praktijk
genieten deze theorieën nog steeds veel waardering. En
ondanks het feit dat deze theorieën simpel en elegant zijn,
worden ze in het huidige wetenschappelijke (waaronder
psychologische) onderzoek nog nauwelijks serieus genomen.
Motivatie is een veelvormig fenomeen, waar bovendien veel
theorieën over zijn ontwikkeld. In onderstaand overzicht is
de validiteit van de bekendste motivatietheorieën opgenomen
(Locke en Henne, 1986 en Vinke, 2001).
Validiteit van
motivatietheorieën
- Two factor Herzberg 1,0
- Need gratification Maslow 1,5
- Cognitieve evaluatie Deci 2,0
- Need for achievement McClelland 2,5
- Equity Adams 2,5
- Expectancy Vroom 3,5
- Goal-setting Locke 5,0
- Social learning Bandura 5,0
1 = niet valide 2 = laag valide, theorie matig ontwikkeld 3 = gemiddeld valide, tegenstrijdige resultaten 4 = hoog valide, enige inconsistenties 5 = zeer hoog valide
Voor een uitgebreid en uitstekend overzicht van deze theorieën verwijzen wij graag naar Rob Vinke. Wij zullen binnen dit kader de hoofdlijnen en essentie van de belangrijkste motivatietheorieën bespreken.