Kraljic’ inkoopportfoliomodel is gebaseerd op twee dimensies: de invloed van een bepaalde productgroep op het financiële resultaat van de onderneming (financieel risico) en de kwetsbaarheid van de aanvoer (leverrisico).
Zo ontstaat onderstaande matrix met vier productcategorieën die elk op een andere wijze strategisch bestuurd moeten worden. Hierdoor krijgen dingen de juiste aandacht, worden afhankelijkheden beheersbaar gemaakt en kunnen kosten gereduceerd worden.
Ter illustratie: strategische en hefboomproducten vormen in de regel 80% van de totale omzet.
- Strategische producten: Vormen de core business van de organisatie. De producten hebben een hoog leveringsrisico en een hoge financiële waarde (zoals zeldzame materialen). De strategie moet primair gericht zijn op het nastreven van een vorm van partnership.
- Hefboomproducten: Er is veel aanbod, maar de artikelen zijn belangrijk (zoals stroom en PC’s). De strategie benut de ruimte die bij deze producten is om te wisselen en te onderhandelen.
- Routine producten: Bij routineproducten is het van belang de logistiek efficiënt te organiseren. Bij routineproducten (zoals kantoorartikelen) kost de afhandeling vaak meer dan de waarde van het product zelf. De inkoopstrategie moet daarom primair gericht zijn op de beperking van de administratieve en logistieke complexiteit.
- Knelpuntproducten: Het strategische beleid bij knelpuntproducten moet erop gericht zijn de continuïteit van de toelevering veilig te stellen. Dat kan door het zoeken van substituut producten en alternatieve leveranciers om te grote afhankelijkheid te voorkomen.