Deze aandachtsgebieden of managementbouwstenen worden ook wel de besturings- of ontwerpvariabelen van een organisatie genoemd. Nadere bestudering laat zien dat de meeste bouwstenen -in meer of mindere mate- voorkomen in de belangrijkste managementreferentiemodellen die er in de wereld gebruikt worden. In onderstaande is bijvoorbeeld het INK-managementmodel weergegeven. Dit is de Nederlandse variant van het Europese EFQM-excellence model.
S T R A T E G I E
Het aandachtsgebied strategie gaat over de doelstellingen van de
organisatie (missie en visie) en over de manier waarop de
organisatie deze tracht te bereiken (strategie, beleid). In
essentie gaat het erom balans te vinden tussen de gewenste
externe resultaten en de bestaande interne mogelijkheden.
Een goede strategie gaat daarom zowel over
organisatie-buitenkant (wat willen we bereiken) als over de
organisatie-binnenkant (welke structuur, cultuur, mensen en
middelen hebben we nodig om de gewenste resultaten te behalen).
S T R U C T U U R
Het aandachtsgebied structuur gaat over de
organisatie- en de processtructuur. In essentie gaat het om
de vraag hoe de bedrijfsactiviteiten georganiseerd zijn en
welke taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden de
medewerkers hebben. In de INK/EFQM-model heeft dit
aandachtsgebied is de benaming processen gekregen om het
belang ervan te benadrukken. Gevolg is dat aandacht voor het
organisatiemodel ontbreekt, hetgeen feitelijk onjuist is.
C U L T U U R
Het aandachtsgebied cultuur gaat -net zoals structuur- over de vraag
hoe mensen met elkaar omgaan.
Het betreft hier echter de zachte of informele kant van de
omgangsvormen. In essentie gaat om de basiswaarden van de
organisatie, de wijze waarop managers en medewerkers met
elkaar omgaan. Het INK/EFQM aandachtsgebied leiderschap gaat
over de gedragskant van managers (leiders) en valt daarmee
onder cultuur. Dit zelfde geldt voor managementstijl en
shared values uit het 7S-model van McKinsey.
M E N S E N
Het aandachtsgebied mensen gaat in hoofdzaak over het managen
van de competenties (kennis- en vaardigheden). Daarbij wordt
gebruik gemaakt van twee invalshoeken: de ontwikkeling en
borging van kennis- en vaardigheden van een organisatie en
de persoonlijke (loopbaan)ontwikkeling van de medewerker zelf.
M I D D E L E N
Het aandachtsgebied middelen gaat over een breed scala van
alle ‘overige’ resources te weten: financieel management
(geld), informatiemanagement (ICT), facility management
(huisvesting, materiaal, secretariaat, beveiliging,
catering) en communicatiemanagement. Over de plaats van
inkoopmanagement (ketens) bestaat tussen de diverse modellen
geen eenduidigheid. Zelfs tussen INK (geen apart
aandachtsgebied) en EFQM (wel aandachtsgebied onder
middelen) bestaat op dit punt verschil.
R E S U L T A T E N
Het aandachtsgebied resultaten komt niet in alle
referentiemodellen voor. Zij is het best uitgewerkt in de
INK/EFQM-modellen. In essentie gaat het om de vraag wat de
werkzaamheden van de organisatie opleveren. Uitgangspunt is
daarbij het ‘van buiten naar binnen’ kijken. De waardering
wordt vastgesteld van de vier belangrijkste groepen
belanghebbenden (‘stakeholders’) , te weten: medewerkers,
klanten en leveranciers, maatschappij en eindresultaten
(financiële en operationele doelstellingen).